Fazla çalışma ücreti, İş Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiş olup çalışma hayatında işçilerin en çok mağdur olduğu konulardan birisidir. Fazla çalışmadan söz edebilmek için işçiye yasal haftalık çalışma süresinin dışında 45 saati aşan çalışma yaptırılması gerekmektedir. Dolayısı ile fazla çalışmanın belirlenmesinde günlük çalışma dikkate alınmayacak ve haftalık 45 saati aşan çalışmalar, fazla çalışmanın yapılmasında belirleyici olacaktır.
Yedi günlük bir zaman dilimi içerisinde tatil gününden önceki iş günlerinde çalıştıktan sonra, yasanın emredici hükümlerine aykırı olarak hafta tatilinde dinlenmesi gerektiği halde çalıştırılan işçinin bu çalışmaları da fazla çalışma yasılacak ve hafta tatilinde çalışan işçiye günlük ücretinin %50 zamlı hali ile ücret ödenmesi gerekecektir.
Bir işçinin ücretinin ödenmemesi, o işçiye iş sözleşmesini fesih imkânı verir. Bu fesih imkânı İş Kanunu’nun 24. maddesine dayalı olarak yapılacak bir haklı fesihtir. Nitekim fazla çalışma ücreti de bir ücret olduğundan ötürü, ödenmemesi halinde işçi, iş sözleşmesini haklı nedene dayalı olarak feshedebilecektir.
Sonuç olarak fazla çalışma yapan ve bu çalışmalarının karşılığı ödenmeyen işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme imkânı elde edecektir. Haklı nedenle fesih imkânı elde eden işçi, derhal fesih hakkını kullandığı andan itibaren işi bırakabilecek ve ihbar süresini geçirmek zorunda olmayacaktır.
FAZLA MESAİ YAPILDIĞININ İSPATI
Yargıtay’a göre, fazla çalışma yaptığını işçi ispatlayacak işveren de fazla çalışma karşılığında işçiye ücret ödendiğini hesaplayacaktır. İşçi diğer deliller yanında tanık da dinletebilecektir. Önemli olan husus, dinletilen tanıkların aynı işyerinde çalışıyor olması gerektiğidir. İşyerindeki çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi de beklenmeyen tanıkların anlatımlarına itibar edilmeyecektir.
Fazla çalışmanın ispatlanmasında ücret bordroları çok kuvvetli bir delil niteliğindedir. İşveren, fazla çalışma yönetmeliğine göre, fazla çalışma yapan işçi için belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasına koymak zorundadır. Fazla çalışma yapıldığı hallerde, çalışmanın karşılığı yapılacak ödemeler ücret bordrolarında ve işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulasında gösterilmesi gereklidir.
Yargıtay’a göre, ücret bordrosunun fazla çalışma konusunda delil olabilmesi için bordroda fazla çalışma sütununun bulunması ve bu sütunda açıkça fazla çalışma yapılmadığının yazılı olması, işçinin bordroyu ihtirazı kayıt ile imzalamamış olması gerekmektedir. Şöyle ki; ücret bordrolarında fazla çalışma ya da genel tatil ücreti tahakkuku yapılmış ve ihtirazı kayıt konulmaksızın işçi tarafından imzalanmış ise bu miktarın üzerinde çalışma yapıldığının tanıkla ispat edilmesi mümkün değildir.
